سامانه SSO چیست

سامانه SSO چیست؟ معرفی کامل احراز هویت یکپارچه و مزایای آن برای سازمان‌ها

سامانه SSO (Single Sign-On) چیست و چگونه با احراز هویت یکپارچه می‌تواند امنیت و بهره‌وری سازمان شما را بهبود ببخشد؟ در دنیای دیجیتال امروزی، ورود مکرر به سامانه‌های مختلف با نام کاربری و رمز عبور متعدد نه‌تنها زمان‌بر است، بلکه می‌تواند باعث خستگی کاربر و افزایش خطرات امنیتی شود. سامانه SSO (Single Sign-On) یا احراز هویت یکپارچه، راه‌حلی برای این مشکل ارائه می‌دهد.​ در این مقاله بررسی می‌کنیم که سامانه SSO چیست و چه مزایایی برای سازمان‌ها دارد.

معرفی سامانه SSO

سامانه SSO یک سیستم متمرکز احراز هویت است که به کاربران اجازه می‌دهد تنها با یک بار ورود، به تمامی برنامه‌ها و سرویس‌های مجاز دسترسی پیدا کنند. به‌عبارت‌دیگر، پس از ورود اولیه، نیاز به وارد کردن مجدد اطلاعات احراز هویت برای هر سرویس جداگانه وجود ندارد.

سامانه احراز هویت یکپارچه و متمرکز (Single Sign On) بخشی از حوزه وسیع‌تر مدیریت هویت و دسترسی (IAM) است که با تأیید و مدیریت هویت‌ها و مجوزهای کاربر (Permissions) سر و کار دارد.

SSO (سامانه احراز هویت یکپارچه و متمرکز) در واقع یک فرآیند احراز هویت است که به کاربر این امکان را می‌دهد با یک مجموعه ورودی (ترکیبی از نام کاربری، رمزعبور، OTP یا رمز یکبارمصرف، ایمیل، شماره تلفن و …)، احرازهویت شود و به چندین برنامه یا سرویس دسترسی پیدا کند. این فرآیند شامل احراز هویت، صدور توکن، و دسترسی به سرویس‌های مختلف است.

هدف اصلی از SSO ساده‌تر کردن تجربه کاربری است، تا کاربر دیگر نیاز به تنظیم، یادآوری و مدیریت چندین نام کاربری و رمز عبور برای سامانه‌ها یا اپلیکیشن‌‌های مختلف را نداشته باشد.

به عنوان مثال، فرض کنید وارد پلتفرم Microsoft 365 می‌شوید. با استفاده از احراز هویت یکپارچه، شما اکنون بدون نیاز به وارد کردن مجدد رمز عبور، به تمامی سرویس‌های مرتبط مانند ایمیل اکسچنج (Microsoft Exchange)، سرویس‌های ابری OneDrive، اسناد آفیس (Office) و مایکروسافت استور (Microsoft Store) دسترسی خواهید داشت.

این ورود یکباره، تجربه کاربری را به طور چشمگیری بهبود می‌بخشد. یکی از ویژگی‌های مهم سامانه SSO، ایجاد یک کانال امنیتی بین کاربر و سرور مرکزی است که ارسال اطلاعات شخصی از طریق پروتکل‌های امن را تضمین می‌کند.

مزایای استفاده از سامانه SSO چیست؟

1. افزایش بهره‌وری کاربران با سامانه SSO

با بهره‌گیری از سامانه ورود یکپارچه (SSO)، کاربران دیگر نیازی به ورود چندباره به سامانه‌های مختلف ندارند. این امر باعث صرفه‌جویی قابل توجه در زمان کاربران می‌شود و به آن‌ها امکان می‌دهد سریع‌تر و با تمرکز بیشتری به فعالیت‌های اصلی خود بپردازند. در نتیجه، بهره‌وری کلی سازمان به طرز چشمگیری افزایش خواهد یافت.

2. ارتقاء امنیت سایبری و کاهش خطرات

با کاهش تعداد رمزهای عبور که هر کاربر باید به خاطر بسپارد، احتمال استفاده از رمزهای ساده یا تکراری به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. علاوه بر این، استفاده از SSO در ترکیب با احراز هویت چندعاملی (MFA) باعث تقویت امنیت شده و سازمان را در برابر حملات فیشینگ، مهندسی اجتماعی و سایر تهدیدات سایبری محافظت می‌کند.

3. کاهش هزینه‌های پشتیبانی و مدیریت فناوری اطلاعات

با استفاده از سامانه احراز هویت یکپارچه (SSO)، تعداد درخواست‌های مرتبط با بازنشانی رمز عبور یا فراموشی رمزها کاهش پیدا می‌کند. این موضوع به کاهش چشمگیر حجم کاری تیم‌های پشتیبانی IT کمک کرده و منابع انسانی و مالی سازمان را برای تمرکز بر وظایف حیاتی و استراتژیک آزاد می‌کند.

4. بهبود چشمگیر تجربه کاربری

کاربران با بهره‌گیری از ورود یکپارچه، بدون مواجه شدن با وقفه‌های متعدد برای احراز هویت‌های جداگانه، تجربه‌ای روان و بدون دردسر خواهند داشت. این بهبود در تجربه کاربری موجب افزایش رضایت و وفاداری کاربران شده و تعامل آن‌ها را با سرویس‌ها و برنامه‌های کاربردی بهبود می‌بخشد.

تفاوت سامانه SSO با احراز هویت سنتی

• احراز هویت سنتی: کاربر باید برای هر سرویس جداگانه وارد شود.

• سامانه SSO: کاربر تنها یک بار وارد می‌شود و به تمامی سرویس‌های مجاز دسترسی دارد.

این تفاوت منجر به کاهش پیچیدگی و افزایش امنیت در مدیریت دسترسی‌ها می‌شود.​

پیاده‌سازی SSO در سازمان‌ها

برای پیاده‌سازی موفق SSO، سازمان‌ها باید موارد زیر را در نظر بگیرند:​

• انتخاب پروتکل مناسب: پروتکل‌هایی مانند SAML و OpenID Connect برای پیاده‌سازی SSO استفاده می‌شوند.

• ادغام با سیستم‌های موجود: اطمینان از سازگاری SSO با برنامه‌ها و سرویس‌های فعلی سازمان.

• آموزش کاربران: اطمینان از آگاهی کاربران نسبت به تغییرات و نحوه استفاده از سامانه جدید.​

نحوه عملکرد سامانه SSO به صورت ساده

هنگامی‌که کاربر برای اولین بار وارد سامانه SSO می‌شود، سیستم یک توکن احراز هویت ایجاد می‌کند. این توکن به‌صورت ایمن بین سرویس‌های مختلف به اشتراک گذاشته می‌شود، به‌طوری‌که کاربر بدون نیاز به ورود مجدد، به سرویس‌های مجاز دسترسی پیدا می‌کند.​

1. ورود اولیه به سیستم: کاربر وارد پورتال یا وب‌سایت اصلی متصل به سامانه SSO می‌شود.
2. احراز هویت: کاربر اطلاعات کاربری خود (نام کاربری و رمز عبور) را وارد می‌کند.
3. تولید توکن: پس از تأیید هویت، یک “توکن” امنیتی تولید می‌شود که نشان‌دهنده اجازه دسترسی کاربر است.
4. انتقال و دسترسی به سرویس‌ها: کاربر می‌تواند از توکن دریافت شده برای دسترسی به سایر سرویس‌ها و برنامه‌های متصل به سامانه، بدون نیاز به ورود مجدد اطلاعات استفاده کند.

فرایند ورود به سامانه SSO به صورت تخصصی تر

هنگامی که شخصی (با استفاده از یک مرورگر) یک درخواست HTTP برای دسترسی به یک منبع محافظت شده ارسال می کند، برای دسترسی به منبع ، درخواست کننده باید احراز هویت شود و مجوز دسترسی به منبع را داشته باشد. فرایند آن به صورت زیر است:

1. کاربر تلاش می‌کند تا به یک منبع دسترسی پیدا کند (User): وقتی کاربر سعی می‌کند به یک منبع یا برنامه یا سرویس حفاظت‌شده دسترسی پیدا کند، به سرور احراز هویت هدایت می‌شود.
2. بررسی اطلاعات و ورودی‌های کاربر توسط سرور احراز هویت (Authentication server): سرور احراز هویت هویت کاربر را با چک کردن نام کاربری و رمز عبور در برابر پایگاه داده کاربر بررسی می‌کند. اگر اعتبارات معتبر باشند، به کاربر دسترسی می‌دهد.
3. صدور یک توکن (Issuance of a token): پس از احراز هویت موفق، سرور احراز هویت یک توکن امن ایجاد می‌کند. این توکن شامل اطلاعاتی درباره هویت کاربر، زمان احراز هویت و ویژگی‌های مربوطه است.
4. ارسال توکن به دستگاه کاربر: سپس توکن به دستگاه کاربر، معمولاً به عنوان یک کوکی یا پارامتر URL، ارسال می‌شود. مرورگر یا برنامه کاربر، این توکن را به طور ایمن ذخیره می‌کند.
5. دسترسی به سرویس‌های دیگر: هنگامی که کاربر سعی می کند به برنامه یا سرویس دیگری در همان محیط فعال SSO دسترسی پیدا کند، رمز به یک سیستم احراز هویت مرتبط با آن برنامه ارائه می شود.
6. بررسی اعتبار توکن و تأیید رمز (Token verification): سیستم احراز هویت برنامه مقصد، اعتبار توکن را بررسی کرده و بررسی می‌کند که آیا کاربر مجاز به دسترسی به منبع درخواستی است یا خیر.
7. دسترسی اعطا شده به کاربر بدون احراز هویت مجدد (User granted access without reauthentication): اگر توکن معتبر باشد و کاربر مجاز باشد، بدون نیاز به وارد کردن مجدد اطلاعات کاربری، دسترسی داده می‌شود.